In het schooljaar waarin de coronapandemie uitbrak (2019-2020), lag het percentage ongewettigde afwezigheden in het basis- en secundair onderwijs beduidend lager, maar het schooljaar erna steeg dit cijfer weer.
9 november 2022
We kijken naar de cijfers over de ongewettigde afwezigheden van leerlingen in het gewoon basisonderwijs en het gewoon voltijds secundair onderwijs. Ongewettigde afwezigheden zijn afwezigheden die niet door ziekte, door de school of van rechtswege gewettigd kunnen worden. Hieronder vallen ook afwezigheden gestaafd met een twijfelachtig medisch attest, een zogenaamd dixit-attest, d.i. een attest dat alleen op de verklaring van de patiënt gebaseerd is en niet op een echte diagnose door een arts.
Als een leerling tijdens een schooljaar vijf halve schooldagen ongewettigd afwezig is, schakelt de school het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) in voor begeleiding. Er wordt van problematische, ongewettigde afwezigheden gesproken vanaf dertig halve schooldagen ongewettigd afwezig zijn.
Zowel voor het gewoon basisonderwijs als voor het gewoon voltijds secundair onderwijs kijken we naar twee indicatoren: het percentage van de leerlingen dat vijf halve schooldagen of meer ongewettigd afwezig is en het percentage van de leerlingen dat dertig halve schooldagen of meer ongewettigd afwezig is.
Om te beginnen kijken we naar de evolutie van het percentage van de leerlingen dat vijf halve schooldagen of meer ongewettigd afwezig is in de periode van het schooljaar 2014-2015 tot het schooljaar 2020-2021. Dat percentage was bij Limburgse leerlingen gewoon basisonderwijs het hoogst in het schooljaar 2014-2015 (7,4%, dat is één procentpunt hoger dan bij Vlaamse leerlingen) en het laagst in het schooljaar 2019-2020 (4,7%, precies even hoog als bij Vlaamse leerlingen), toen in het voorjaar van 2020 de coronapandemie uitbrak en lessen een tijdlang werden opgeschort. In dat schooljaar lag het percentage beduidend lager dan in het schooljaar 2018-2019 (5,9%), maar in het schooljaar 2020-2021 lag het weer heel wat hoger (6,4%). Het percentage leerlingen dat vijf halve schooldagen of meer ongewettigd afwezig is, was bij Limburgse leerlingen gewoon voltijds secundair onderwijs het hoogst tijdens het schooljaar 2018-2019 (22,2%, dat is 2,7 procentpunten hoger dan bij Vlaamse leerlingen) en het laagst (16,8%, dat is 2,0 procentpunten hoger dan bij Vlaamse leerlingen) in het schooljaar 2019-2020, het schooljaar van de start van de coronapandemie. In het schooljaar erna ging het cijfer weer fors de hoogte in (naar 20,4%, dat is 3,4 procentpunten hoger dan bij Vlaamse leerlingen).
Vervolgens belichten we het percentage van de leerlingen met problematische, ongewettigde afwezigheden (vanaf dertig halve schooldagen ongewettigd afwezig) tussen 2014-2015 en 2020-2021. Bij Limburgse leerlingen gewoon basisonderwijs varieerde dit percentage tussen 0,3%, onder meer in het schooljaar 2019-2020 (met de uitbraak van de coronapandemie in het voorjaar van 2020), en 0,6% (even hoog als bij Vlaamse leerlingen) in het schooljaar 2020-2021. Bij Limburgse leerlingen gewoon voltijds secundair onderwijs steeg het percentage jaarlijks tot 2,3% (versus 2,2% bij Vlaamse leerlingen) in 2018-2019, om terug te vallen naar 1,1% (versus 1,2% bij Vlaamse leerlingen) in 2019-2020 (met daarin de start van de coronapandemie) en het jaar erna weer te stijgen naar 2,2% (versus 1,9% bij Vlaamse leerlingen).
Als we kijken naar het percentage problematische, ongewettigde afwezigheden bij leerlingen in Limburg (dertig halve schooldagen of meer ongewettigd afwezig), dan stellen we vast dat dit vooral hoger is in ex-mijngemeenten.
Bij leerlingen gewoon voltijds secundair onderwijs scoort de ex-mijngemeente Maasmechelen (4,2%) in het schooljaar 2020-2021 veel hoger dan Limburg. Hoger dan Limburg scoren Houthalen-Helchteren (3,2%), Genk (3,1%), Heusden-Zolder (3,0%), Lanaken (2,9%), Dilsen-Stokkem (2,7%) en Beringen (2,7%). Op Lanaken en Dilsen-Stokkem na zijn dat allemaal ex-mijngemeenten.
Bij leerlingen gewoon lager onderwijs springt ex-mijngemeente Heusden-Zolder (2,1%) er het meest uit in negatieve zin. Ook hoger dan Limburg scoren Genk (1,2%), Sint-Truiden (1,0%), Houthalen-Helchteren (1,0%) en Beringen (0,8%). Dit zijn, op Sint-Truiden na, ex-mijngemeenten.